Strony

poniedziałek, 14 września 2020

Za co tak lubię Christie

Nie pamiętam, jaka była pierwsza książka Christie, którą czytałam. Nie pamiętam też kiedy to było, choć podejrzewam, że jakiś koniec podstawówki (7/8 klasa). Tak czy inaczej poszłoooo i dziś mam przeczytane wszystkie jej kryminały i zbiory opowiadań (i 3 powieści obyczajowe). Książki Christie to dla mnie pewniak. Wakacje, jesień, gdy ogarnia jakaś melancholia i nastój robi się bardziej tajemniczy. Czas, gdy potrzebuję odprężenia i rozrywki. Wtedy jest ze mną Agata. Zresztą nie tylko ze mną, bo ponoć czytanie „Agatek” było ulubioną rozrywką sióstr mojego pradziadka,  a i mój dziadek czytywał w przerwach między książkami historycznymi.  Na początku czytałam jej powieści  z zachłannością i ciekawością kogoś, kto właśnie znajduje swojego autora (bo Christie jest jednym z moich autorów). Potem zaczęłam patrzeć bardziej analitycznie i warsztatowo. I  doszłam do tego, do czego doszli też inni, a co jest zbiorem powodów, dla których królowa kryminału cały czas jest tylko jedna.

Zwięzłość i wewnętrzny nerw.  Christie wiedziała, jak utrzymać uwagę czytelnika i wiedziała, że nie da się być równie zajmującym, tajemniczym i angażującym przez 800 stron. Dlatego jej powieści  nie są za  długie i, choć zarysowują tło, skupiają się przede wszystkim na  intrydze, śledztwie i zagadce.   Porządek, metoda, szare komórki, znajomość ludzkiej psychiki- to one były tym, co pomagało rozwiązać zagadki. Czytelnik szedł krok w krok z detektywem, kręcąc się między rzucanymi przez pisarkę podpowiedziami i zmyłkami.  Też szukał odpowiedzi na pytanie o winę i motyw.  Bo to była zawsze ważniejsze niż zbrodnia, która po prostu się zdarzała, ale nikt nią nie epatował, a ewentualne opisy ciała czy wydarzenia nie miały w sobie nic z taniej sensacji.

Charakterystyczni bohaterowie. Nie tylko Hercules i Panna Marple, ale także pisarka Olivier, inspektor Japp, panna Lemon. Christie miała wyjątkowy talent do tworzenia postaci charakterystycznych i łatwo zapadających w pamięć.  Jej bohaterowie są wyraziści i intrygujący, kreśleni kilkoma zdaniami nabierają kształtów i  przywiązują do siebie czytelnika. 

 Humor. Nie ma pisarstwa Christie bez lekkiego dowcipu, ironii i mrugnięć do czytelnika.  To właśnie humor rozbraja powagę i zagrożenie. Kto wie, czy Christie nie powinna być wymieniana wśród tych, którym zawdzięczamy słynny angielski humor.

 Podążanie za czasami. Christie pisała przez ponad 50 lat, zmieniały się czasy i obyczaje. Na początku pisała więc o arystokratycznych rodach i tajemnicach rezydencji.  Potem pojawiały się wojenne wątki szpiegowskie i bohaterki służące w służbie kobiet. A w latach 60 intrygi toczyły się w hippisowskich komunach i dotyczyły już nie hrabiny i baroneta, a  np. zwykłych londyńczyków.  Choć w tym roku mija 100 lat od debiutu powieściowego Christie, to ona sama nigdy nie była autorką retro, wręcz przeciwnie, zawsze była kronikarką swoich czasów. Ale umiała też wykorzystać swoja wiedzę i wyobraźnię,  pisząc  powieść, której akcja toczy się w starożytnym Egipcie!

Różnorodność. Christie wykorzystywała w swoich powieściach  wiele różnych informacji. Świetnie znała się na truciznach, w powieściach znajdziemy też liczne odniesienia do literatury angielskiej.  Była ciekawa świata i lubiła podróżować- odzwierciedlenie tego znajdziemy w jej książkach, których akcja toczy się np. w Bagdadzie, a najsłynniejsze powieści  łączą się ze słynnym Orient Expressem i podróżą po Nilu.  Dzięki  wykorzystaniu różnych miejsc, tematów i spostrzeżeń, jej powieści są różnorodne i cały czas ciekawią.

Znajomość psychiki.  Sławna, bogata, doceniana.  Tak możemy patrzeć na pisarkę, która na stałe wpisała się w historii literatury.  Ale to też kobieta porzucona, raniona przez drugiego  (17 lata młodszego ) męża.  W swoim życiu, wcale nie tak łatwym i kolorowym,  pisarka doświadczyła wielu przykrości i rozczarowań, które głęboko przeżywała. I dzięki temu jej powieści wspaniale oddają zawiłości emocji i psychiki bohaterów.  Herkules Poirot analizuje dowody, ogląda ślady, ale przede wszystkim patrzy na relacje między ludźmi, zdjąć sobie sprawę, że właśnie w tych układach, bardziej czy mniej widocznych uczuciach i zachowaniach, kryje się motyw i rozwiązanie zagadki.   

 Wielu próbowało być nową  Christie. Wydawcy co rusz koronują jej następców, ale cóż… jej styl i forma są bardzo trudne do podrobienia.

 I na koniec kilka książek Christie:

I nie było już nikogo  (klasyk klasyków, tym razem na audobooku)

A.B.C. znów audiobook

Christie w wersji obyczajowej Róża i cis.


 Inspirowanych Christie:

Kryminał, w którym występuje sama Christie  Inny rodzaj zła

Wariacja na temat Morderstwo według Agathy Christie

 

Oficjale kontynuacje przygód Poirota  autorstwa Sophie Hannah:

cz. 1  Inicjały zbrodni 

cz.2 Zamknięta trumna

cz. 3 Zagadka trzech czwartych

 

I coś o samej Agacie: ABC zbrodni wg Agathy Christie

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz