Nancy Drew i jej tajemnice (lub spojler w tytule)

Przeczytałam dwie  książki z cyklu o Nancy Drew, firmowanego jako coś, dla wielbicieli Christie. Zrobiłam to, chociaż świetnie wiem, że wciskanie nazwiska Christie to chwyt marketingowy i rzadko kiedy można spodziewać się fajerwerków. Tym, co przekonało mnie do sięgnięcia tę serię był fakt, że  pisana była w latach 30. czyli  okresie, gdy tworzyła Agata.   Świat, który przedstawiają autorzy przygód Nancy (książki o rezolutnej dziewczynie tworzyło kilku pisarzy pod wspólnym pseudonimem),   jest podobny do tego z powieści Christie: są ludzie z dobrych domów,  są nowobogaccy,jest zaskakująca chętna do pomocy policja i kryminaliści, których łapie się bez możliwości prowadzenia internetowych śledztw.  Ale mimo wszystko, królowa kryminału jest tylko jedna. I nie jest nią Nancy.

Nancy jest osiemnastolatką z dobrego domu, pomagającą swemu ojcu, prawnikowi.  Jest też dziewczyną pełną empatii i właśnie z jej dobrego serca rodzą się pomysły pomocy ludziom w potrzebie. Pierwszy tom to opowieść o poszukiwaniu zegara, w którym znajduje się testament, na mocy którego swe marzenia może zrealizować wielu dobrych ludzi. Druga historia to już trochę bardziej skomplikowane śledztwo związane z tajemniczymi odgłosami i kradzieżami w domu jednej z przyjaciółek Nancy. I przy tej drugiej opowieści można trochę poćwiczyć szare komórki i pokojarzyć fakty, tym bardziej, że poza zagadką rozwiązywaną przez Nancy, pojawia się też sprawa prowadzona przez ojca. 

Historie o Nancy są kryminałami młodzieżowymi- książkami, które mogą zainteresować nieco starszych fanów Lassego i Mai (takich w wieku  12-15).  Bo choć Nancy ma 18 lat, jest samodzielna, jeździ samochodem itp.,  jest  prostolinijna, dobroduszna i nigdy (nawet goniąc kryminalistów!) nie przekracza dozwolonej prędkości. Nie należy obawiać się brutalności, czy nadmiaru agresji, bo historie są bezkrwawe, a niektórzy pomocnicy złodziei w gruncie rzeczy tak porządni, że wystarczy prosty apel do ich sumienia, by ze szczegółami opowiedzieli o całej szajce i zbrodniczych planach.  Nancy jest  postacią, która da się lubić, a brak technologii jest właściwe jedynym elementem, który może sprawić, że młody czytelnik poczuje, że to nie są historie z jego czasów. Dobrze, że zdecydowano się wznowić te książki, bo fanów kryminału wśród dzieci i młodzieży jest sporo i ta seria ma szansę zaskarbić sobie ich  sympatię.

 Jest tylko jedna rzecz, która psuje zabawę- tytuły.   To albo bezlitosne albo bezmyślne, by w słowach tytuły sugerować clue historii  O ile  „Zagadka ukrytych schodów” nie jest jeszcze aż tak niszcząca przyjemność czytania,  o tyle „Tajemnica starego zegara” od  samego początku sugeruje, że Nancy zamiast szukać testamentu, powinna skupić się na szukaniu zegara, bo tam ten dokument jest ukryty.  Można zrobić spojler w tytule? Można!  A czy warto przeczytać? Można, choć  przy tej książce  dość mocno poczułam, że nie jestem jej grupą docelową i chyba wyrosłam z podziwu dla uroczych i pozbawianych wad młodych panien z detektywistycznymi ciągotami. Zdecydowanie wolę  starą pannę Marple!  

Carolyn Keene, "Tajemnica starego zegara", "Zagadka ukrytych schodów". Przeł. Maria Jaszczurowska.   Wyd. Dolnośląskie. Wrocław 2019.

"Miłość". Narysować, napisać. Przeżyć.

Na pierwszy rzut oka- książka z obrazkami.  Idąc tym torem możemy dojść do wniosku,  że to pewnie książka dla dzieci.  Ale gdy  bliżej przyjrzymy się ilustracjom  i wczytamy w teksty, już po kilku stronach będzie oczywiste, że mimo żywych kolorów i rysunków to jest propozycja dla dorosłego czytelnika.  Bo tytułowa miłość jest tu przedstawiona w różnych momentach i aspektach. Są strony  o zakochaniu, o miłości, która ma za sobą wiele lat, o uczuciu nieodwzajemnionym lub za późnym, o miłości rodzicielskiej i takiej, która udaje, bo krzywdzi.  

Tekst i obraz stanowią idealne połączenie dlatego mówię o czytaniu tej książki stronami, czy raczej rozkładówkami.  Uzupełniania są tu widoczne na kilku płaszczyznach.   Są obrazy, będące oczywistą ilustracją tekstu (np. podarte zdjęcie), ale są i takie, które dopełniają  tekst (duży obraz z wiszącym na szyi starszej pani medalionem  i mały rysunek zdjęcia, z którego wycięto  fragment w kształcie medalionu lub  scena z cmentarza). Są dopowiedzeniem tego, co w tekście zasygnalizowane (robiący duże wrażenie obraz  kulącej się przed ciosem kobiety i mały rysunek, na którym widać  ją  z walizką, odchodzącą w dal).  Są też obrazy, które mają korespondować z formą tekstu (np. postać  gejszy  sąsiaduje z tekstem w formie haiku).  Ilustracje Quentina Grébana, którego znam z  media-rodzinnego  wydania  „Piotrusia Pana”,  są  charakterystyczne i  (choć niektórzy mogą im zarzucić  zbyt disnejowską stylistykę) po prostu ładne.  

Bardzo dobrym rozwiązaniem jest to, że teksty nie są ułożone  chronologicznie (zakochanie, miłość, rozstanie, miłość par z wieloletnim stażem…) tylko różne etapy miłości i jej odcienie mieszają się i czytelnik nie wie, jaka historia czeka go na kolejnej stronie. Może będzie to historia inspirowana epizodem z I wojny światowej? Może  pełna gorzkiego rozczarowania scena ze kawiarni  ze słodką pin- up girl. Może humorystyczne, ale przecież stawiane serio pytanie o plany na kolejne 20 lat...  
Teksty  Hélene Delforge  (w tłumaczeniu Magdaleny i  Jarosława Mikołajewskich)  nie są wybitnymi wierszami, które przejdą do historii literatury, ale mają w sobie  bezpretensjonalność, która pozwala je w mig zrozumieć. A jeśli doda się do nich doświadczenia i wrażliwość czytającego, to kilka może  wywołać uśmiech lub wzruszyć (nawet  bibliotekarę z cynamonowym sercem!). Bo to ten typ tekstu, który właśnie przez prostotę języka i jego klarowność pozwala szybko skupić się na emocjach, które wywołują w czytelniku uruchomione przez słowa odczucia i wspomnienia.  I właśnie różnorodność  barw uczucia zwanego miłością jest tu pokazana- przeważają te ciepłe i słoneczne, ale bardzo dobrze, że w kolorowych ilustracjach swoje odbicie zmazały też te towarzyszące miłości emocje, przez które człowiek  czasem blaknie.  Książka do przeglądania, czytania, doskonała  na prezent  dla tych, których darzymy uczuciem. W tym dla nas samych!  

Hélene Delforge,  Quentin Gréban. „Miłość”. Przeł. Magdalena i Jarosław Mikołajewscy.  Wyd. Media Rodzina. Poznań 2020.

"Miłość i inne nieszczęścia" , barwnie o chorobie

Książka o miłości, dzieciństwie i chorobie. Momentami bardzo piękna, odrobinę bajkowo-surrealistyczna (scena, gdy rodzice spotykają się na balu), momentami zabawna, a momentami dojmująco smutna.  Bo to historia chłopca i jego dwójki szaleńczo zakochany w sobie w życiu rodziców.  Chłopiec opowiada o ich zupełnie nie szarej codzienności, o domowym zwierzątku  (żurawiu!) i rodzicach tańczących w rytm jazzowych klasyków*.

Opowiada też o momentach, gdy jego Mama jest smutna i nieswoja. O jej pobycie w szpitalu, którego staje się królową i jej ucieczce. Równolegle ojciec chłopca w swoich pamiętnikach opisuje okoliczności poznania z niezwykłą, ekscentryczną kobietą, która bez wątpienia była miłością jego życia.  Ale w historiach o wielkich miłościach musi być przeszkoda. I tu jest: choroba psychiczna.  Mama i Żona, nazywana codziennie innym imieniem jest barwną królową życia, szaloną, ekscentryczną, która wszystko robi na 200%.  W zachowaniu, umiłowaniu efektu i niezgodnością na szarzyznę przypomina trochę Zeldę  (bardzo dobra biografia Zeldy! ).   "Skoro rzeczywistość jest taka pospolita  i ponura, nich pan wymyśli jakąś ciekawą opowieść"- mówi ona na pierwszym spotkaniu. I on wymyśla.

Życie postaci powieści jest właśnie kreacją, życiem jakby sterowanym pomysłem literata, a nie codzienną, zwykłą egzystencją. Jest zabawą, rytem i rymem. Zbiegiem szalonych wydarzeń i przeskakiwaniem z gracją przez przeszkody,  To, co tę książkę wyróżnia to język, podkreślający barwność postaci. są m.in.  (świetnie podane przez tłumacza) rymy wewnętrzne w tekstach, czasem są przestawki, dzięki czemu świat bohaterów nabiera, także w warstwie językowej, jakiegoś nieoczywistego blasku i zabawy. Czytając tę książkę trzeba się przestawić na opowieść niby realistyczną, ale trochę  może w nurcie filmów Felliniego, pulsującą z jednej strony ogromem radosnych uczuć,  z drugiej- cierpienia. I ta nieoczywistość pozwala mówić o powieści jako o pięknej historii, bo patrząc tylko realistycznie, byłaby to historia o ogromnym ciężarze i tragizmie. A tak jest, dzięki otoczce ekscentrycznej baśni, kolejną historią wielkiej miłości i szczęścia silniejszego od choroby, śmierci i codziennej banalności.   Warto!

 Oliver Bourdeaut, "Miłość i inne nieszczęścia". Przeł. Katarzyna Marczewska. Wyd.W.A.B. Warszawa  2017.

*Do tego  najchętniej tańczą Rodzice https://www.youtube.com/watch?v=u4jBSc1uxx8